Oosternijkerk toen en nu.

De Buorren anno 2016

De Buorren, 1937. Dat deze foto van vóór de oorlog is, is duidelijk te zien aan de vele bomen die toen aan De Buorren stonden en in de laatste oorlogswinters in de Oosternijkerker kachels zijn opgestookt. Daardoor is er weinig bijzonders op deze foto te zien, daarvoor is foto 6 uit deze serie meer geschikt. Links is eigenlijk helemaal niets te onderscheiden al moet ter hoogte van de fiets nu De Buorren 15 zijn. Op de achtergrond de gereformeerde pastorie en midden op de weg (?) een richtingaanwijzer, rechts daarvan de homeie van de boerderij van Anne Ages de Jong. Het eerste huis rechts wordt nu bewoond door Jan en Anja Bandstra, let op het keurige hek daarvoor. Duidelijk is dat de huidige weg sinds 1956 een stuk breder geworden is. Het iets naar voren uitstekende huis daarnaast, nu de tuin van de Bandstra’s, werd van 1935 tot 1952 bewoond door Jan Tjallings Holwerda. Voor hem woonden o.a. Berend Sybes Visser en de weduwe van Aebele Romkes Talstra er. Na hem woonde zijn weduwe er nog tot 1953 waarna het huis, waarin lange tijd een winkeltje was gevestigd, afgebroken.

34 34-a

 

 

Oosternijkerk toen en nu.

De Buorren anno 2016

De Buorren, 1930. Gezicht richting gereformeerde pastorie. Links het huis, gebouwd in 1822 waarin tot 1883 het hoofd der openbare school woonde. Aaltje Kingma-Ritskes begon er in 1929 een winkel en kapperszaak in. Zij was de weduwe van Jacob Haikes Kingma die in de Eerste Wereldoorlog was gemobiliseerd, met een longontsteking thuis kwam en op 7 juni 1915 overleed, zijn vrouw met vijf kinderen achterlatend en een zesde kind op komst. Dat was Jacob Jacobs Kingma, geboren in februari 1916, die zijn moeder als kapper opvolgde en in 1951 emigreerde. Het huis rechts was een slagerij, Fedde en Egbert de Vries woonden er lange jaren voor Brand Holwerda in 1956 de woning verbouwde waardoor de slagerswinkel aan de straatkant kwam met een deur aan de rechterkant. Het pand ernaast was de smederij van Jan Postma, maar die stierf in 1919 aan de Spaanse griep. Smidsknecht Anne van Driesum hielp de weduwe ‘Smids’Anna’ door de tijd voor hij zelf een smederij aan de Langgrousterwei overnam. In 1956 zat Sieger Cuperus in deze woning en hij ruilde met Haike Jacobs Kingma, die alles verbouwde en er een zuivelwinkel in begon. Cuperus ging naar de overkant, het huis iets links van het midden, waar hij een winkel in galanterieën en landbouwbenodigdheden had. Zie ook foto nummer 5 in deze reeks.
33 33a

Oosternijkerk toen en nu.

Foeke Sjoerdsstrjitte anno 2016

Foeke Sjoerdsstrjitte, 1957. De laatste foto van deze straat: wat is er veel veranderd in 10 jaar tijd! Voor het eerst is de weg gevloerd, dat gebeurde tijdens de aanpassing van de straten in het dorp in 1955-56. De straat kwam 20 cm hoger te liggen waardoor er allemaal hogere stoepen voor de huizen moesten worden aangelegd, anders stroomde het water zo vanaf de straat de huizen binnen! De beschermende heg voor verliefde paartjes is verdwenen want er is een nieuwe ingang gemaakt voor het hervormde lokaal aan de straatkant (in 1959 werd het lokaal vergroot met een hal en een aanbouw naar achteren). De oude bakkerij is afgebroken en op dezelfde plaats veel hoger opgebouwd door de pas zelfstandig geworden timmerman Harm Holwerda; op de foto legt schilder Eelke de Vries de laatste hand aan het schilderwerk. De oude herberg is ook verdwenen en het huis is met dezelfde stenen een stuk lager weer opgebouwd voor Geert en Sijke Torensma door timmerman Simen Zijlstra. Het pand ernaast, links van de lantaarnpaal, werd in 1912 door kleermaker Yme Veenstra gebouwd en zijn weduwe, ‘kleanmakkers’ Duodsje’, heeft er tot 1948 gewoond. Nadien woonde ‘baas bliksem’ er, smid Anne van Driesum die zijn bijnaam dankte aan de stevige woorden die hij gebruikte als het niet lukte als hij paarden aan het beslaan was. Na 1972 woonde Walter Heintze er, de eerste buitenlander die een tweede huis in Oosternijkerk had. Mooi is dat de oude naam van de straat hier voor het eerst op een foto staat genoemd.32 32a

Oosternijkerk toen en nu.

Foeke Sjoerdsstrjitte, anno 2016

Foeke Sjoerdsstrjitte, 1948. De derde foto van deze straat, nu van net na de oorlog. Dat is goed te zien als deze foto vergeleken wordt met die van 1937: vrijwel alle bomen zijn verdwenen, opgestookt in de kachel tijdens de koude oorlogswinters toen er gebrek aan brandstof was. Links het in 1911 gebouwde lokaal van de hervormde gemeente, bereikbaar over een pad tussen twee hoge heggen door, vanaf De Buorren. Dit donkere weggetje was een geliefd plekje voor de jeugd: verliefde paartjes waren hier na de vergaderingen van de jongelingenverenigingen onttrokken aan de ogen van nieuwsgierige voorbijgangers! De straat is na de demping van de vaart in 1919 nog steeds niet gevloerd, alleen langs de huizen is een pad aangelegd, afgescheiden door een rij karakteristieke witte paaltjes. Het eerste huis rechts is de bakkerij van Symen Boersma, in 1949 opgevolgd door zijn schoonzoon Siemen Heeringa. Twee huizen verder staat een hoog gebouw van twee verdiepingen, voorheen een herberg waarbij de herbergier en zijn gezin mogelijk op de eerste verdieping woonde. In 1948 woonde hier het gezin van Boate Nieuwland (tot 1952). Helemaal achteraan het hek om de Doktersfiif, het weiland van vijf pondemaat groot waar voorheen dokter Fehrman zijn paarden liet grazen. De wapperende was daar aan de lijn vormde soms een beletsel voor de Meinsma’s als zij naar dat land wilden om de koeien te melken: ze moesten eerst die was van de lijn halen anders durfden de paarden daar niet langs!31 31a

Oosternijkerk toen en nu

De Buorren anno 2016

De Buorren, 1911. In tegenstelling tot foto 34 is op deze foto wel veel te zien. Het huis links was voorheen een boerderij waarvan in 1901 het achterste gedeelte verwoest werd door brand. Het woonhuis aan de voorkant bleef in tweeën bewoond o.a. van 1947-1951 door het gezin van Wessel en Tet Dijkstra en als laatste door Afke (de Vries-Dijkstra?). Het werd in de jaren zeventig afgebroken en sinds 1993 staat op deze plek De Buorren 15. Het huis er rechts naast staat er nog steeds, was onderwijzerswoning en lange jaren een dorpswinkel (o.a. een 4 = 6 en een SPAR), nu bewoond door Jaap en Annie Tanja die er ook 13 jaar zelf een levensmiddelzaak dreven. De bolkoerrinster hoort vast bij het huis midden op de foto achter de twee meisjes. Dat was de bakkerij van Sjoerd Sipma, tot 1928, waarna Melle en Mark Boersma er brood bakten. De laatste bakker was Bote van Dellen en nu is het bloemenwinkel Moai Mei Blommen. Het valt op dat de dames vrolijk vooraan voor de fotograaf poseren en dat de meeste heren zich wat verderop verdekt opstellen!

15380705_273203943082558_5890952462626490477_n 15380849_273203819749237_8642295658185565121_n

Oosternijkerk toen en nu.

Foeke Sjoerdsstrjitte anno 2016

Foeke Sjoerdsstrjitte, 1937. Deze straat kreeg in 1974 de naam van schoolmeester-historieschrijver Foeke Sjoerds toebedeeld. Foeke woonde in het huis op de hoek van deze straat met De Buorren, de school was het eerste gebouw aan de rechterkant van de straat; nog net is helemaal rechts daarvan een stukje (hoge) muur te zien. Bij oudere Oosternijkerkers staat deze straat (nog steeds) bekend als De Terp: wij wonen op de terp, zeggen ze dan. Deze naam is mogelijk afkomstig van een stukje weiland achter deze huizen dat rond 1700 ‘De Turp’ werd genoemd. In 1965 is deze naam ook gebruikt voor het toen gebouwde dorpshuis achteraan in deze straat, waarbij naast schuilplaats tegen water ook gedacht werd aan plaats van samenkomst. Een derde naam die voor deze straat is gebruikt, is het ‘Lykpaad’. Deze naam is afkomstig van het aloude gebruik om elke begrafenisstoet naar het kerkhof langs deze straat te leiden. Deze straat was toen nog maar een smal pad naast de hier in 1919 gedempte gracht om de pastorie. Zie ook foto 9 in deze serie. Er zijn vier oude ansichten bekend van deze straat, de andere twee worden later gepubliceerd.
30 30a

Oosternijkerk toen en nu.

De Buorren richting Nesserhoeke, anno 2016

De Buorren, 1939. Gezien richting Nesserhoeke met prominent in beeld de bus van de firma Weidenaar, terwijl Eelze Weidenaar zelf midden in het beeld loopt. Ook de prachtige Shell-pomp mag gezien worden! Rechts de bomen van de pastorie waarvan de tuin toen veel groter was, pas in 1957 werd daar het (nu al weer: voormalige) bankgebouw neergezet. Garagebedrijf Weidenaar is ontstaan als ‘fuormanderij’ op it Ald Tún waar Jan Meints Weidenaar boeren bij het landwerk hielp en er verder klanten met een glazen wagentje (veelal) naar Dokkum werden gebracht. In 1927 verhuisde zoon Eelze, inmiddels getrouwd met Minke Kloostra, naar De Buorren en werd begonnen met busvervoer: samen met Elzinga van Paesens was er een dienst Paesens-Dokkum-Schiermonnikoog. Vlak voor de oorlog kwam er een fusie tot de NOF en na de oorlog nam de NS die busdiensten over. De Weidenaars gingen door met vrachtvervoer en hadden ook een melkrit op de zuivelfabriek van Morra-Lioessens. Zo rond 1985 had de onderneming vijf vrachtwagens op de weg. Het bedrijf werd van De Buorren verplaatst naar het bedrijventerrein aan het eind van de Griene Wei.
29 29a

Oosternijkerk toen en nu.

De Buorren richting Nesserhoeke, anno 2016

De Buorren, 1937. De Buorren precies de andere kant uit gezien, dus richting Nesserhoeke. Voorheen werd deze straat ook wel de ‘Lange Streek’ genoemd, waarvan de bebouwing aan de rechterkant van na 1900 is. Bijvoorbeeld geheel rechts de fietsenmakerij van Sieger Rozendal uit 1908 (zie ook foto 18). Geheel links de timmerzaak van de familie De Wilde, tevens boerderij met vee. In 1935 werd het bedrijf verplaatst naar het Ald Tún waar Thomas de Wilde ging wonen, terwijl broer Jelte de Wilde verder ging op de oude plek en zich toelegde op het boerenbedrijf. Na Jelte de Wilde woonde Atse Elzinga er en nu is het al jaren in gebruik als Kapsalon Geartsje. Het huis naast De Wilde werd bewoond door Jacob Heeringa en is intussen verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor een oprit naar de ernaast gebouwde woning De Buorren 22 (ook daar stonden eerst twee huisjes!). De elektriciteitspalen trekken de aandacht maar die zijn ook al lang verdwenen.

28 28a

Oosternijkerk toen en nu.

De Buorren richting de Sint Cecilia, anno 2016

De Buorren, 1942. Een bijzondere foto, midden in de oorlog gemaakt door een Haagenaar op bezoek in Paesens. Het is nog vroeg in de oorlog dus nog niet alle bomen zijn gekapt om aan brandstof te komen, zie maar links de bomen van de pastorie. Midden op straat loopt onmiskenbaar ‘It Koopmantsje’, Lieuwe Sijtsma, eigenaar van een sigarenwinkeltje die in een van de ‘drie-onder-een-kap’ woningen woonde, rechts achter de heg maar vrijwel onzichtbaar. De weg naar De Lyts Ein, rechts achter de heggen maar voor de woning langs, zou men daar niet vermoeden zo ver is de heg gesitueerd. Het huis van bakker Reinder Buwalda rechts, gebouwd in 1922, ziet er piekfijn uit, maar wat opvalt is het kleine huis links ernaast tegen het hek van het kerkhof aangebouwd. Ook in dit kleine huisje hebben mensen gewoond, de laatste was Lieuwe Theunis Faber in 1933 en voor hem zijn moeder de weduwe van Theunis Aukes Faber. Na 1933 was het huisje steeds in gebruik als pakhuis voor de bakkerij. In 1962 is het huisje afgebroken en de stenen werden door Gerard Groenwold gebruikt om een hok te bouwen bij zijn huis aan het Ald Tún.

27 27a

Oosternijkerk toen en nu.

De Buorren richting de Sint Cecilia anno 2016

De Buorren, 1935. Iets verderop de straat in staat links het voormalige postkantoor, in 1917 voor Anne Aetzes de Jong gebouwd als woonhuis met telefoonkantoor door aannemer/timmerman Anne Ypes Jousma. De brievenbus hangt geheel links vlak naast de ingang van het postkantoortje, als zodanig nog tot 1975 in gebruik toen er op de hoek De Buorren-De Lyts Ein een nieuw woonhuis met postkantoor gebouwd werd voor postkantoorhouder Albert Kingma. De mensen staan voor De Buorren 37 waar Feije en Sibbeltje Bierma-Kloostra jarenlang gewoond hebben: Feije werd 95, Sibbeltje overleefde hem 30 jaar en werd 100 jaar! De melkbus staat voor een inmiddels afgebroken huis en wijst op de vele kleine boertjes die er destijds in het dorp waren met één of twee koeien. De wegverbreding, in 1955 ongeveer, was de aanleiding om het huis af te breken, maar het ernaast staande huis was onbewoonbaar verklaard en samen maakten ze plaats voor De Buorren 22.

26 26a